BEBEĞİM ZEKİ Mİ?

BEBEKLERDE ZEKA GELİŞİMİ

   Çocuklarda zekanın yalnızca kalıtımsal olduğunu düşünmek yanlış olur. Çünkü çocuklara kazandırılan koşulsuz kabul, saygı, paylaşma, sorumluluk bilinci ve bilgiyi özümseme, tıpkı kişilik yapısının, değer yargılarının biçimlenmesinde katkı sağladığı gibi zeka gelişiminde de önemli katkı sağlar. Bebeğiniz doğduğu andan itibaren onun gelişimini gözlemek heyecan verici olduğu kadar gelişim yolunda destek olabilmeniz için gereklidir de. Bebeğinizin güvenli, deneyimlere açık bir ortamda, sağlıklı besinlerle beslenerek geçirdiği gelişim süreci zeka gelişimine önemli katkı sağlar. Onunla sürekli konuşmanız yaptığınız her şeyi ona anlatmanız, tanıtmanız, onun çevresini anlaması ve dikkatinin gelişimi için çok önemlidir. 

   Bir yaşından itibaren bebeğinizin çevresindeki şeylere olan farkındalığı hızla artmaya başlar. Aile bireylerini ve yakın çevredeki kişileri tanır ve yabancılara karşı tepki gösterir. Jest ve mimiklere tepki göstererek, sosyal olarak ilişki kurar. Etrafındaki nesnelere olaylara ve kişilere daha dikkatli bakmaya, takip etmeye ve taklit etmeye başlayarak öğrenmenin en önemli temel yapısını oluşturur. Bebeğiniz, bir yaşının başlarında daha çok ihtiyaçlarına yönelik olan şeylere ilgi gösterir. İstediği şeylere uzanarak onları göstermeye başlar. Hafızanın hızla gelişmesi ve ihtiyaçları ile davranışları arasındaki ilişkinin kurulmasıyla birlikte, sesleri bir şeyler isterken kullanmaya başlar. Bardağı göstererek bir ses çıkarması, su istediğini ifade eder. Bu durumda 'su mu istedin?' diyerek çocuğunuzun doğru kelimeyi ihtiyacı olan nesne ile ilişkilendirmesini sağlarsınız. 

NOT: ÇOCUĞUNUZA ZAMAN TANIYIN 

    Bu aşamalarda çocuğunuza bir şeyleri istemesi için zaman tanımanız gerekir. Her şeyi o daha istemeden anlayıp yerine getirmek bebeğinizin kendini ifade etmesine ihtiyaç duymamasına sebep olabilir. Aynı zamanda konuşmaya zorlamak, istediği şeyin adını söylemeden vermemek gibi davranışlar, bebeğinizin konuşmaya direnç göstermesine neden olur. 

OYUNUN ZEKA GELİŞİMİNDEKİ YERİ

   Çocuğunuza oyun oynarken bir soru sorduğunuzda size döner ve odaklanır, daha sonra yaptığı şeye devam eder. Daha önce yaptığı şeyi unutmamış olmasının yanında, seçici algı diye adlandırdığımız yöntemle diğer etkenleri görmezden gelerek tek bir noktaya odaklanabildiğini görürüz. 2.5 yaşındaki çocuğunuzun artık sayıları ve kategorileri kullanmaya başlayabilir. Parmakları ile yaşını sayabilir. Oyuncaklarını sayabilir. Bu süreçte çocuğunuz her öğrendiği şeyi heyecanla ve tekrar tekrar yapmaya, herkese göstermeye, ilgi çekmeye başlayacaktır. Onu susturup görmezden gelmek, cesaretinin kırılmasına neden olur. 2 yaş çocuğunda dikkat edilmesi gereken unsurların başında onun, merak ve araştırma, sorgulama döneminde olduğunu anlamak gelir. 

    Çocuğunuzu doğa ile tanıştırmanız, deneyimler yaşamasına, araştırmasına ve öğrenmesine imkan sağlamanız, onun deneyerek öğrenmesini sağlayacaktır. Bu deneyimler onun zeka gelişimini doğrudan etkileyecektir. Yaratıcılığını geliştiren çeşitli oyunlar oynatmanız ve bu oyunlarda onu kısıtlamadan kendi başına keşfetmesini sağlamanız onun öğrenme sürecine önemli derecede destek olacaktır. Önemli bir diğer unsur, zeka gelişimi sürecindeki çocuğunuzun çabalarını daima desteklemeniz, hatalarına değil başarılarına odaklanmanız, onu başardığı zaman övmenizdir. Bu davranışınız önun özgüveninin oluşmasını sağlar, daha çok denemeye, öğrenmeye yönlendirecektir. 

BEBEKLER HER ŞEYİ AŞAMALI ÖĞRENİR

   Konuşmaya başlama yaşı her çocukta aynı değildir. Bazen uzun süre tek kelime bile söylemeyen bir bebek 3 kelime birden söyleyebilir. Bebeğinizin alıcı dili, yani kelimeleri ve istekleri algılaması ifadesinden çok daha iyidir. Unutmamak gerekir ki bebeğiniz her şeyi aşamalı olarak öğrenir. Bazen gözlemlenmeyecek kadar hızlı, bazense gözle izlenebilecek yavaşlıktadır. Örneğin bebeğiniz öncelikle ''bardağı ver'' gibi tek aşamalı komuta doğru tepki verebilirken ilerleyen süreçte ''oyuncağı ver, kapıyı kapat'' gibi 2 aşamalı komutları gerçekleştirebilir. 

   Bir yaşındaki bebekler bilişsel olarak artık kendi vücut bölgelerini tanır, hayvan seslerini taklit eder, adı söylenen nesleri gösterir, resimlerde tanıdığı kişileri ve nesneleri gösterebilir, kısa bir öyküyü dinleyebilir. Dışarıdan gelen seslerin kaynağını arar ve saklanmış ses çıkaran oyuncakları aramaya başlar. Bebeğinizin bilişsel gelişiminde kaybolan eşyalarını aramaya başlaması, artık nesneleri zihinde canlandırabileceğinin göstergesidir. Nesneleri kutudan çıkarmaya ve içine atmaya başlaması, 3 küpü üst üste koyması, basit nesneleri eşleşmesi, üçlü şekil kovasına doğru şekilleri atabilmesi bilişsel gelişiminin önemli ipuçlarındandır. 

   Bir yaşın sonlarına doğru artık bebeğiniz kendine sözel olarak daha fazla ifade etmeye, yetişkinlerin söylediği ifadeleri taklit etmeye, jest ve mimikler ile sözel ifadeleri birleştirmeye, bazı nesnelerin isimlerini söylemeye başlar. 

2 YAŞ SONRASI BEBEKLERDE ZEKA GELİŞİMİ 

   2 yaş ile birlikte bebeğiniz diğer çocuklarla kısa süreli etkileşime girerek, evcilik oyunları oynayarak sosyalleşmeye başlar ve bazı kurallara uyabilir. Sahiplenme duygusu gelişmeye başlayan çocuğunuz kendi ailesine ve eşyalarını sahiplenir, korur. Etrafındaki olayları daha iyi takip edip hafızaya almaya ve kendini daha iyi ifade etmeye başlar. Adını, cinsiyetini söyelemey, resimlerde tanıdığı kişilerin isimlerini söylemeye, hayır demeye, ''ben, benim'' demeye, kurduğu cümlelerde fiil ile nesneyi, fiil ile ismi birlikte kullanmaya başlar. 

   2 yaşın ortalarına doğru, şimdiki zamanı, geçmiş zamanı, aynı zamanda başlaçları kullanabilir. Dil gelişimi ile birlikte ''neden, nasıl'' soruları gelir. Bilgileri tekrar yöntemi ile öğrenen çocuğunuzun tekrar tekrar sorduğu sorulara sabırlı ve ilgili bir şekilde basit anlaşılır cevaplar vermeniz onun öğrendiklerini kaydetmesine destek olmanız önemlidir. Hafıza ve konuşma becerilerinin gelişmesi ile çocuğunuz artık olayları zihninde görüntüleyebilir. Bu aşamada zihin, kavramları öğrenmeye hazırdır. İçinde, dışında, altında, üstünde, sıcak, soğuk gibi kavramlar onun için soyut olan düşüncelerdir. Üst katın, masanın altının, dolabın içinin ve olduğunu bizim göstermemiz, onun ilişki kurarak öğrenmesini sağlar.